Cultuursensitief werken voor studenten Social Work

Deze vraag is beantwoord door Marjolijn Distelbrink (m.distelbrink@verwey-jonker.nl, Verwey-Jonker Instituut) in februari 2020.

Antwoord: 

1. Aanleiding vraag

Studenten Social Work van de Hogeschool van Amsterdam, en ook andere hogescholen, worden voorbereid op het werken in vaak een heel diverse omgeving, met gezinnen van allerlei achtergronden. De HvA zoekt naar manieren om studenten daar het beste op voor te bereiden, met de vormgeving van de opleiding Social Work. Welke voorbeelden kennen wij die bruikbaar zijn?

2. Beantwoording van deze vraag

Marjolijn Distelbrink heeft de vraag beantwoord. Zowel haar eigen werk rond diversiteitgevoelig werken vormde daarbij een bron, als contacten met andere hogescholen die er vanuit KeTJA zijn.

Handreiking werken met culturele diversiteit

Vanuit KeTJA-A is een Handreiking gemaakt voor medewerkers van wijkteams over werken met culturele diversiteit. Er komt in aan de orde: wat is cultuursensitief werken en waarom is het belangrijk? Hoe doe je het? Wat kun je erbij gebruiken? In de Handreiking zijn ook citaten opgenomen van Ouder- en Kindadviseurs over hoe zij maatwerk leveren aan gezinnen met welke herkomst dan ook. De Handreiking is toegestuurd aan en besproken met Iddegien Kok en zij beoordeelt deze als heel bruikbaar voor de opleiding.

De Handreiking vind je HIER.

Teambijeenkomst waardenopvoeding

Cultuursensitief of inclusief werken heeft voor een belangrijk deel te maken met houding en vaardigheden. Deels ook met kennis. Enige basiskennis over wat belangrijk is bij mensen met een andere achtergrond dan de jouwe is handig. Maar vooral omdat je dan de juiste vragen kunt stellen. Niet om het te gebruiken als vast recept. Binnen en tussen groepen bestaan veel verschillen. Bij de houding is onder andere belangrijk dat je je kunt verplaatsen in de ander en zijn/haar leefwereld. Bijvoorbeeld in thema’s die belangrijk zijn voor veel ouders met een migratie-achtergrond, zoals discriminatie of negatieve beeldvorming. Of het opvoeden van kinderen met eigen waarden of normen, als die in de omgeving minder gewicht krijgen. Daarnaast is belangrijk dat je als professional je eigen blinde vlekken leert kennen. Bijvoorbeeld, dat je je bewust wordt van je eigen persoonlijke waarden en opvattingen die je meedraagt en die van invloed kunnen zijn op je interactie met ouders en kinderen. In de handreiking wordt de Teambijeenkomst waardenopvoeding in diversiteit genoemd als goed voorbeeld om dit te leren. De teambijeenkomst leek Iddegien heel bruikbaar voor het HBO. 

Inspiratie van (andere) hogescholen

In het gesprek is ook verwezen naar goede voorbeelden van andere hogescholen. Zo heeft Fontys een mooie opdracht bedacht om studenten kennis te laten maken met werelden of mensen waar ze normaal niet mee in aanraking komen. Voor meer informatie is daarvoor Jeanine Strobbe te benaderen. 

Wie wil uitwisselen met de Hogeschool van Amsterdam over ervaringen met de handreiking of met de teambijeenkomst waardenopvoeding in diversiteit, of over andere plannen rond cultuursensitief werken, kan contact opnemen met Iddegien Kok.

Meetladder Diversiteit hoger en universitair onderwijs

Tot slot: wat zijn belangrijke aandachtspunten als je je onderwijs wilt screenen op diversiteit- gevoeligheid? Een aantal jaren geleden ontwikkelde Kenniswerkplaats Tienplus (voorganger van KeTJA) een meetladder Diversiteit voor het hoger en wetenschappelijk onderwijs. Deze meetladder is een gezamenlijk product van de VU, Hogeschool Inholland en het Verwey-Jonker Instituut. De meetladder geeft opleidingen een instrument in handen voor reflectie op de stand van zaken wat betreft diversiteitgevoeligheid van het curriculum.

De meetladder is HIER te downloaden.

Mede op basis van deze meetladder is door de VU een e-handleiding ontwikkeld voor het screenen van het curriculum en vervolgens het plannen en uitvoeren van het proces van aanpassing ervan. De stem van studenten is daarbij onmisbaar.

Zie voor een interview hierover en link naar deze handleiding

https://www.kis.nl/artikel/met-een-lesje-diversiteit-ben-je-er-niet.